Romeins bad

Die Romeinen hadden het prima voor elkaar met die baden.
In Jonvelle is er zo'n romeins bad. Alleen op zondagmiddag open. Vandaag dus. Ikke erheen want zoiets met eigen ogen zien is altijd meer waard dan van de plaatjes. Je weet natuurlijk al wel dat niet alles in perfecte staat is, en dat er een soort van vrijwilligers organisatie zich voor het behoud inzet. Dat in ogenschouw genomen, ziet het er allemaal prima verzorgd uit. Mooie loods er omheen zodat alleen de vrieskou er nog iets mee kan doen. Zo te zien zijn ze nog bezig met wat restauratie werk.

Zoiets als die baden, dat ontwikkel je ook niet van de ene op de andere dag. Daar gaan, zeker in die tijd, wellicht een honderd of zo jaartjes overheen voordat iets op die manier uitgekauwd is. Dat die Romeinse jongens klein waren wist ik, maar het verbaast je altijd wel weer als je dan de maten van zo'n zitbad ziet. Meer de maten van een huidig kinderbadje.

MOZAIEK
Ik kwam hier voor twee dingen. De mozaieken is er een van. Die steentjes zijn dus echt steentjes. Van zo'n 1 bij 1 cm en soms kleiner. Allemaal met de hand gemaakt uit gekleurd steen of marmer of zelfs graniet. Die vissen komen of kwamen voor in de Saone rivier die hier langs loopt, en de andere motieven zijn, volgens het bijschrift, ook op de omgeving geinspireerd. Knap hoor.

het mozaiek

Wat een werk is dat geweest. Daar moeten toch een paar vakmensen een paar maanden aan gewerkt hebben. Steentjes houwen, snijden, bijwerken. En dan nog een beetje op de juiste plek leggen. Het zijn geen perfect rechte lijnen, maar juist dat vind ik de charme van zo'n kunstwerk uit de 2e eeuw.

detail van een mozaiek rand

En dit is de tweede reden voor mijn komst hier. Hoe zit zo'n badhuis precies in elkaar? Hoe verwarmden ze dat. Nou gewoon onder de vloer een vuurtje stoken. De kunst is alleen om de warmte gelijkmatig te verdelen. En daar hadden die jongens wat op gevonden. Een soort kruipruimte op paaltjes. En door die ruimte joegen ze dan hete lucht door.

Een stapeltje gebakken stenen ongeveer (25x25cm)  op elkaar gemetseld tot een pilaartje van pak 'm beet 60cm hoogte. Daar bovenop ligt dan een grotere plaat met een eerste stortvloer van een soort beton. In plaats van kiezels hebben ze gruis gebruikt van mislukte tegels en/of  dakpannen. Twee lagen zijn op elkaar gestort. Zou dat geweest zijn om het uitzetten en krimp op te vangen? Want zo te zien zit de tweede laag niet "vast" aan de eerste. Of zou het een constructieve reden hebben, en konden ze niet in een klap de hele dikte storten. Wie het weet mag het zeggen in de comments hieronder.

Zie je toch weer dat het een en ander slecht gerestaureerd is.  (zie plaatje hieronder) De positie van die kolom links is fout zodat de tegel ernaast is gebarsten. Jammer, maar de plaatjes geven wel een goede indruk hoe het gedaan is. Oh ja, dit is dus de ruimte onder de (zwevende)vloer van het badhuis. Hierin werd de hete lucht van een vuurtje geleid zodat het het bad en de ruimte erboven opwarmde.

Aan de zijkanten van deze ruimte zaten dan nog spleten. Daarop stonden dan en soort drainagebuisjes die op die manier de muren verwarmden. Hetelucht verwarming van de muren. Dat moet wel een bijzonder hete aangelegenheid zijn geweest. Volgens de literatuur kon je, als er gestookt werd, niet met je blote voeten op de vloer lopen. Die werd dan te heet. Zou daar de uitdrukking: "het wordt me te heet onder de voeten" (ik smeer hem) vandaan komen? Vloerverwarming, een paar duizend jaren oude technologie.
Ik kick er altijd van om dat dan even aan te raken, net alsof je dan contact hebt met de makers van zo lang geleden.

Update 2012 04 26
In een ander blogje heb ik het al eens gehad over de Romeinense plaatsen en wegennet: kijk hier.