Volkstelling

Het is weer zover, ze willen weer alles van je weten. In dorpen kleiner dan 10K inwoners wordt elke 5 jaar een volkstelling gehouden. Echt, het staat er letterlijk. ELKE VIJF JAAR. De overtreffende trap van bureaucratie. Een signaal ook van een bureacratie die het net niet voor elkaar heeft.
In NL wordt al decennia lang geen volkstelling meer gehouden. Dat besluit viel na het debacle van 1971 toen er enorme protesten ontstonden tegen de manier van neuzen tellen. De vragen werden als impertinent ervaren. Sterker nog, bij weigering kon je drie maanden de bak in gaan. Klinkt als: totalitair regiem, nietwaar? Anderzijds omdat men meer en meer gegevens over u uit andere bronnen kon peuren. Anno 2013 bent u zelf niet eens meer nodig om alles over u zelf aan te kruisen. Een project dat ergens begin tachtiger jaren is ingezet en nu zijn voltooiing nadert. Steeds meer databases worden aan elkaar geknoopt, en steeds meer bedrijven en andere privaatrechtelijke ondernemingen of organisaties worden gedwongen hun bestanden in te leveren of open te stellen. (waar die wetten op terreur bestrijding allemaal niet goed voor  zijn) Ik vroeg me ook altijd af waarom burgers nog een belastingformulier moesten invullen. Elke cent gaat immers via de bank, alles over je wordt of is geregistreerd. Daar houden zich hele volksstammen in NL mee bezig. Zelfs je telefoon en internet verkeer is en wordt vastgelegd. Een droom van veel administrateurs uit de beginjaren van de automatisering uit de vorige eeuw is werkelijkheid geworden.

In LDF is die universele integratie van gegevens nog lang niet zover. Of het zou moeten zijn dat de verscheidenheid aan formaten van bestanden en gegevens zover uit elkaar ligt dat de centrale overheid (noodgedwongen) zegt: laat die lokalen maar lekker verder knoeien, wij doen het gewoon elke vijf jaar even dunnetjes over. Een voorbeeld is de burger administratie. Die verschilt van gemeente tot gemeente. De een houdt het in een schriftje bij, de volgende in een heus spreadsheet, en weer anderen doen het via een centrale regio registratie. Weinig is echter landelijk op elkaar afgestemd.

Witte pakken
Maanden geleden zag ik een paar mannetjes (in pakken) rondlopen hier in het dorp, stonden bij elk bewoonbaar huis even stil en noteerden het een en ander. In andere dorpen zag ik ze ook al rondlopen en driftig iets opschrijven. Achteraf gezien waren dat natuurlijk de scouts, de voorhoede voor deze enquête.

rencensement de la population

Vorige week kreeg iedereen een brief in de bus die deze enquête aan kondigde. En meerdere malen werd de lezer in de brief op het hart gedrukt dat alles anoniem zou blijven. De enquête meneer of mevrouw stond onder een soort van zwijgplicht en een ander instituut zou ff alles anonimiseren. Dan lees ik over de wet zus, de wet zo, je was volgens de brief verplicht om mee te werken. Nu ken ik de wet niet echt. Echter, ik kan me een gesprek herinneren waarin gezegd werd dat er vaak met het aanhalen van wetsartkelen wordt geschermd, en zelfs gedreigd, om je te overtuigen van de wettelijke verplichting dienaangaande. De spreker bedoelde te zeggen dat alleen het aanhalen van een paar wets artikelen niet zondermeer betekende dat een en ander daarom ook daadwerkelijk verplicht zou zijn.

Ze nemen een maand voor de gegevens vergaring. Mooi, niemand heeft haast, en niet iedereen is op dezelfde avond of dag thuis.
Louise had het invulformulier al, blijkbaar moet het persoonlijk overhandigd worden. Dus haar form mocht ik alvast ff besnuffelen. Een paar vragen lijken mij wel in aanmerking te komen voor een data-anarchistisch antwoord.

Waz dat: DA? Nog ff kort de stellingen van DA.

1. Biedt nooit vrijwillig informatie aan als daar niet gericht om wordt gevraagd
2. Als er om informatie wordt gevraagd van overheidswege geef dan alleen de info die strikt noodzakelijk is om het gewenste effect te sorteren. Alle andere info is namelijk alleen bedoeld ter verrijking (vulling) van de databases en per definitie een inbreuk op je privacy. 
3. Wordt er door een willekeurige vragensteller niet persee om de waarheid gevraagd, lieg dan dat het gedrukt staat, en lieg iedere keer wat anders in een vorm die aannemelijk is. In alle andere gevallen treden de eerdere stellingen in werking
4. Als de overheid ergens om vraagt, of iets aanbiedt, geef of neem met gulheid. 

Een klein voorbeeldje van #4 is bijvoorbeeld het indienen van een verzoekschrift om uitstel van belastingaangifte.

Als alle belastingplichtigen dat zouden doen heeft de dienst aan een paar containerschepen papier nog niet genoeg om dat verzoek te bevestigen. Laat staan dat de verwerking van de bevestiging van dat verzoek binnen de wettelijk gestelde termijn kan plaatsvinden, niet dus. Het hele proces stagneert omdat iedereen uitstel krijgt, waardoor dus een deel van het belastinggeld veel te laat binnen komt. Want uitstel betekent ook later betalen. Voor de burger zijn het kleine bedragen, bij elkaar is het een heleboel.

Voorbeeldje van #3. Bij het aanvragen van een informatiebulletin vraagt men vaak om je geslacht en geboortedatum. Dat is natuurlijk irrelevant voor het aanvragen van een brochure. De brief die je terugkrijgt begint namelijk bijna altijd met mijnheer/mevrouw of L.S.

Data-anarchie heeft echter ook te maken met het kluitje en in het riet sturen van de vragers. Je wilt namelijk graag dat je antwoorden er voor zorgen dat je onder de radar blijft, én dat je krijgt waar je om vraagt. Geef dus geen geboortedatum op die op het oog al onwaarschijnlijk is, want men heeft andere gegevens of geassocieerde gegevens van je waarmee men de betrouwbaarheid van je antwoorden binnen een zeker marge kan bepalen. Je antwoord dient dan ook binnen de marge te vallen maar hoeft niet persée waar te zijn. Als je een jaartal opgeeft als veertienjarige en je heb al drie kids die studeren, dan is dat redelijk onwaarschijnlijk.
Zelf gebruik ik deze datum als code om te zien waar welke spam vandaan komt, en soms spreek ik de firma die mijn gegevens heeft doorverkocht er op aan, want illegaal.

Laat ik het hier maar bij laten. Een verdere discussie over DA zou binnen deze blog te ver voeren. Het is al decennia lang wel een belangrijk onderwerp, die privacy. Overigens, wist u dat uw naam in 1990 ongeveer 300 keer per dag uit een selectie kwam en dat dit anno nu gestegen is naar meer dan 30.000? Dus, dat uw naam en gegevens op de een of andere manier worden geraadpleegd of geselecteerd? Daarom hoe meer kluiten des te geringer is de kans dan men u komt lastigvallen. Hoe meer zand in de overheidsmachine des te groter de kans wordt dat de overheid u minder gaat lastigvallen met naar de bekende weg te vragen. Uiteindelijk is al die vragerij pure werkverschaffing. Een kleinere overheid (dan nu) is altijd goed.

Een tweede formulier ging in op de woonsituatie. Dat is natuurlijk bedoeld voor de tax d'habitation (soort WOZ). De witte pakken brigade heeft daar het voorwerk al voor gedaan. Heb je stiekem een douche bijgebouwd, een extra kamer, toestand van je huis is luxer etc. Dan ben je de klos. De gegevens worden dan verwerkt in een oncontroleerbaar puntenstelsel. Meer punten is uiteraard meer belasting.

Hoe betrouwbaar zijn de zo vergaarde gegevens? Betrouwbaar genoeg. De methode is briljant door zijn eenvoud. Door een lokale agent te nemen die bekend is met de situatie worden niet alleen invul fouten, maar ook onwaarschijnlijke antwoorden vooraf gecorrigeerd. Achteraf corrigeren van de gegevens lijkt mij onpraktisch, hoewel theoretisch niet onmogelijk. Vanwege de anonimisering. Anonimisering? Dat wil zeggen dat de gegevens na die bewerking niet herleidbaar zijn naar u als individu. Zoiets als: er zijn 52 huizen met 2 bewoners in Mailleroncourt. En niet: op nummer 12 wonen 2 mensen, nl Pietje Puk en Klazien van Veen. Op nummer 14 wonen...

Echt hoor! Alle formulieren worden geanonimiseerd! Ten eerste worden de formulieren vooraf gecontroleerd door de enquetrice om ongeldige invoer te verminderen. Maar anonimiteit begint bij de bron. Zij is nota bene iemand uit het dorp! Klep, klep, klepperde klep, toch? En zou de enquetrice de formulieren gaan registreren, of nummeren? Of erger nog, gaan verrijken of voorbewerken zodat de gegevens toch herleidbaar worden? Een ander lek zit tussen de enqueteur en het instituut dat de formulieren gaat verwerken. Zouden de formulieren vernietigd worden na gebruik? Ha, ha, de Franse authoriteiten die een formulier vernietigen? Weer een lek. Wie gegarandeert en overtuigt ons dat er niet een soort meta data set wordt gemaakt voordat de anonimisering plaatsvindt? Je mag er van uitgaan dat een comptuter de formulieren inleest, wat gebeurt er met dát bestand? Vragen, vragen..

Dit wordt geheid een gratis spraakles ;=)