Ruimteschip aarde

Hoor ik op het journaal dat bijna 50% van het wereldwijd geproduceerde voedsel wordt weggegooid of vernietigd. Dat doet je ineens nadenken over hoe we omgaan of omgegaan zijn met grondstoffen. En in het bijzonder in Le Mouton Qui Rit.

Cradle to Cradle

Een tiental+ jaren geleden ontstonden ideeën om onze aardbol te beschouwen als een ruimteschip. UItgangspunt was daarbij dat grondstoffen en energie eindig zijn. Er komt niets meer bij, behalve dan enkele tonnen ruimtestof per jaar. De voorstanders van dat idee hadden het jaren geleden ook al over kleinschalige opwekking van energie (lokale energiecentrales) eigen warmwater voorziening en uiteraard zorgen dat je zo weinig mogelijk verspilt. Nog mooier, dat alles wat je wegmikt ook ge-recycled ging worden. Helaas is dit idee een beetje in de coulissen blijven hangen. Ook al omdat het door de lobbyende menigte in de hippie sfeer werd getrokken, waardoor het op zich goede idee een verkeerd imago kreeg. Allerlei "groene" partijen hielden vol, ook al leek het tot voor enkele jaren een marginale kwestie te blijven. Totdat. Als een soort logisch vervolg er enkele jaren geleden het begrip Cradle to Cradle onstond. Het idee was om vanaf het begin van de ontwikkeling van een product rekening te houden met het herwinbaar zijn van de grondstoffen. Dat was een nieuwe invalshoek, waarbij zowel ontwerpers, fabrikanten en afnemers betrokken raakten. Fabrikanten zagen kansen in besparingen, en gingen met de C2C filosofie aan de slag. Consumenten zagen het zitten omdat het kopen van een dergelijk product hen een goed gevoel gaf (waar indoctrinatie al niet goed voor is). Politiek wilde mee omdat hier erg makkelijk te scoren viel. Gecombineerd met de restanten van Ruimteschip Aarde, het politiek opportunisme, én de economische prikkel als een van de effecten van het Cradle tot Cradle idee, lijkt het schip nu echt de haven te kunnen gaan verlaten. Behoudens enkele dwazen die denken dat steenkool nog steeds een herwinbare energiebron is, zijn de meeste overheden wel om. De tijd is rijp lijkt het wel. Zelfs oliemaatschappijen zien nu kansen om aan alternatieve energievormen te kunnen verdienen en participeren links en rechts in dergelijke projecten. Als de olieproducerende landen op tijd ook hun geld in dergelijke zaken steken in plaats van: wie kan de hoogste fallus bouwen. Dan komen we er wel.

Even voor alle duidelijkheid. Deze jongen is geen milieu freak en beslist geen geitenwollensokken figuur. Sterker nog, hij komt uit de van wollige zaken gespeende IT wereld. In ons huishouden was Fannie al veel langer bewust bezig met het milieu. Daar deed ik altijd een beetje schamperig over. We werden immers fors belazerd door verplicht ons afval gescheiden aan te bieden en het soms zelfs eigenhandig te moeten wegbrengen. Vervolgens las je dan in de krant dat alles toch weer op een grote hoop werd gegooid. Toch werden de reinigings lasten opgedrukt he. Ja, omdat het systeem zo veel duurder is geworden, voel je' m?

Le Mouton Qui Rit
Hoe het zo gekomen is dat ik pas in Le Mouton ben gaan letten op de ecologische footprint? Eigenlijk doordat het me opviel dat het in LDF buiten zoveel schoner leek dan toen ik er een tiental jaren geleden voor het laatst was.

• TOEN: overal lag afval langs de wegen, in parken, in dorpen en steden. Een smeerboel was LDF.
• NU: als er iets van afval ligt valt het op, er rijdt regelmatig een bezemwagen door het dorp en de burgemeester komt vriendelijk vragend langs of je je terrein wilt opruimen als er te lang afval blijft liggen.

Dat heeft me een aantal jaren geleden eigenlijk getriggerd. We gooien goed bruikbare dingen gewoon weg en kopen daarvoor in de plaats spullen die steeds minder lang meegaan. Of kopen iets nieuws omdat het oude uit de mode is. Hoe vaak hoor je niet uit de luidsprekers tetteren: verbeterd, vernieuwd, mooier, moderner... koop, KOOP, KOOP.
Uiteindelijk denk je: kan het een onsje minder? En mijn conclusie was: dat kon en kan en gaat gebeuren.

Vanaf het begin van de verbouwing van Le Mouton Qui Rit heb ik er op gelet welk materiaal er gebruikt ging worden. Zijn de gesloopte materialen te hergebruiken? Is het afval dat we genereren te recyclen? Of zo'n restje cement, kan daar nog wat mee? Dat klinkt allemaal heel erg braaf, toch heeft het zijn nut gehad. We genereren hier opvallend weinig echt afval. Papier wordt voor een deel hergebruikt als isolatie, vulmiddel, aanmaak spul voor de kachel, of weggebracht naar de dechetterie en daar in de papiercontainer gegooid. Onze versleten autobanden worden hergebruikt in de funderingen van bijvoorbeeld de solarfarm en in andere objecten die zich daar voor lenen. Houtresten worden zorgvuldig bewaard en wat dan echt niet meer gebruikt kan worden, gaat de kachel in. Snoeihout wordt veel voor het kuilvuur (keramiek) gebruikt of gaat ook de kachel in. Flessen, glas en plastic, krijgen een tweede leven als vervangende bakstenen voor een muur, vulling in vloeren en muren, en anders de glasbak of milleubak in. Ook koop of gebruik ik bijna uitsluitend isolatie materiaal van natuurlijke materialen: lain de bois, een afval product uit de houtindustrie of ouate de cellulose (idem uit de papierindustrie). Wol dat ieder jaar van de schapen af komt wordt gebruikt als isolatie. Het tuinafval wordt verbrand en wordt weer terug op het land verspreidt. Het snijafval uit de keuken werd of gevoerd aan Knorrie (RIP), of in een ander gerecht gebruikt. De rest gaat uiteindelijk via de biobak de tuin in. Al dat kost eigenlijk weinig inspanning, het is een kwestie van discipline.

ecologische footprint aardbewoner
bron: wikipedia

Footprint
Gelukkig hebben we twee grote stallen waarin we het een en ander op kunnen slaan, voor later hergebruik. Je staat er eigenlijk van te kijken hoe weinig echt afval er dan maar overblijft. Daarom hoeven we, buiten het seizoen, ook niet meer dan een keer in de maand de poubelle (vuilnisbak) buiten te zetten. Een keer in de maand rij ik naar de dechetterie om het spul dat niet in de poubelle mag (karton, papier, plastic) weg te brengen. Daar wordt het dan alsnog gerecycled.
Een artikel op een web-krant trok mijn aandacht. Het ging over de ecologische footprint van een aardbewoner. Het verschil tussen een Afrikaanse consument die eigenlijk niets te makken heeft werd vergeleken met een Noord-Amerikaanse consument. Kijk maar eens op het kaartje hierboven. Uiteraard betreft het hier statistieken en is de zeef wel erg grof ingesteld. Ik kan me zomaar voorstellen dat in Siberië en Mongolië dat rode kleurtje best wat lichter is. Hoe bereken je jou footprint? Op het internet staan programmaatjes om je footprint uit te rekenen. Heb ik natuurlijk ook gedaan. Niet verbazend komen we met Le Mouton daarmee dik onder de norm in LDF uit. Al met al ben ik dan ook niet ontevreden met mijzelf over hoe ik mijn omgeving opnieuw ingericht heb.
Zelfs uit mijn directe omgeving komen vrienden regelmatig met ideeën aanzetten om energie en dergelijk nog efficiënter te gebruiken of zelfs op te wekken. Op zich ben ik overal voor te porren, als het op een normale manier te implementeren valt. Het moet te integreren zijn in het bestaande, en door ons zelf te onderhouden zijn.
Natuurlijk besef ik dat we met Le Mouton in een zeer geprivilegieerde situatie zitten. Ruimte zat, en in winter ook tijd zat. Met vrienden en kennissen die altijd bereid zijn mee te denken en te helpen. Zo is hier  een solar farm ontstaan, volgend jaar de eerste PV cellen en wellicht dat er iets met aardwarmte gaat gebeuren.