Woorden

Het is weer winter, bijna dan. Er is weer iets meer vrije tijd, in de avond eigenlijk geen gasten, het is donker. Het haardvuur loeit in de kachel en deze jongen zit met een vreselijk glas wijn in zijn hand te twijfelen of die nu door de gootsteen gaat of door de boeuf bouguignon. Het wordt het laatste, eigenlijk tegen beter weten in. Het is ook de tijd dat de leeshonger zich weer doet gelden. Dan begin je na te denken over het aantal e-books op je harde schijf, de boeken die je hebt gekocht op de verschillende vide-greniers tijdens de zomer. Om tenslotte de avond mijmering af te sluiten met na te denken over hoe verhalen nu eigenlijk ontstaan of worden opgebouwd. Verhalen bestaan uit woorden. Woorden die gevoelens beschrijven of ideeën bevatten. Woorden die zich aaneeen rijgen tot zinnen, zinnen rijgen zich aaneen tot verhalen. Juist. Verhalen, daar ben ik gek op. Vooral verhalen die impromptu verteld worden, zeg maar zittend aan de tafel met gasten, aan een fles bier lurkend, of gewoon in de straat als je met een van je gasten een stuk uit je nek staat te ouwehoeren. Dat zijn vaak verhalen uit het leven gegrepen, maar ook mooie, droevige, spannende, avontuurlijke verhalen. Prachtig vind ik ze, maarja, dat is dan weer een tick van me.
Dan denk je eens na over hoe verhalen worden opgebouwd. Is er een soort van universeel recept voor?

OVERDENKING
Zo heb je verhalen die beginnen met zinnen welke wereldberoemd geworden zijn: "Eens lang, lang geleden..." of "Het was nacht..." of "De door lavendel bezwangerde lucht..." of "In de vallende avond van...", "Plotseling...". Iets met die strekking dus. Dan volgt er meestal een ellenlange introductie van omstandigheden, kleuren-geuren-licht, een of meerdere personen, tijdsgewricht, en dan natuurlijk oorzaak en gevolg. Zo zijn er epische verhalen als: In de ban van de ring, Dune, StarWars, De Langste dag, enz enz enz. Genres te over. Gek genoeg zijn er ook boeken die ineens weer populair worden, vaak omdat ze dan verfilmd zijn of een soort van rivival. Oh, en dan nog stromingen: Fantasie, SF, Detectives, Helden saga's, Romans van alle soorten, hoogdravende boeken, of iets wat je in een paar uurtjes uit hebt, boeken met een boodschap, documentaire boeken. Boeken met verhalen die een eigen wereld scheppen. Kortom voor ieders wat wils. Geschreven of overgeleverd in de meer dan +30.000 talen en dialecten die onze aardbol rijk is. Zo gaan verhalen verloren, en verhalen ontstaan. De menselijke fantasie is schier oneindig, onuitputtelijk. Als dat niet zo zou zijn, hadden we maar een taal gehad, een boek. Het boek. Een verhaal, een wereld, zonder ontsnapping uit de werkelijkheid. Een gedachte waar je als fantasierijk mens wel van moet gruwen. Brrr.

FANTASIE

Dan kun je wel nagaan dat mijn fantasie direct op hol slaat met dit idee: "Een boek, het boek" Wat zou daar nu instaan. Nee niet moeten staan, gewoon wàt zou er in staan. Zou zoiets nu de heilige graal zijn? De steen van wijsheid, of weet jij veel? Daarmee val je dan in slaap, en m`n droom machine zal er vannacht ongetwijfeld mee aan de haal zijn gegaan.

VERHAAL
Rest nog de vraag: kun je nu zelf makkelijk zo`n verhaal in elkaar zetten? Tuurlijk denk ik dan. Niet een verhaal dat iedereen zal willen lezen. Of iets episch, dat is maar enkelen onder ons gegeven, dat talent. Maar een redelijk lopend verhaal is niet moeilijk te maken. En jij dan, hoor ik je zeggen. Nee deze jongen heeft er totaal geen talent voor, geen geduld, en al helemaal geen zin in. Die blog? Zie dat als een soort dagelijkse verslaglegging van de activiteiten hier. Van een botte Hollander in La Douce France. Eigenlijk omdat veel vrienden en kennissen er om vroegen, en omdat ik telkens dezelfde vragen aan het beantwoorden was. En, ja, heus, ik ben het leuk gaan vinden dit te doen. Het gaat ook heel veel over ikke. Snapt u?

Komt ie. Recept voor een kort verhaal.

• Schrijf de voornaamste gebeurtenissen op van je verhaal in de vorm van korte zinnetjes in willekeurige volgorde zoals het in je opkomt;
• Rangschik die regels in de juiste volgorde. Dat wil zeggen: de verhaaltrend en tijdslijn;
• Vul wat trefwoorden in onder die zinnetjes en maak daar wat beschrijvingen bij;

je bent nu op 50%

• Breidt die trefwoorden uit naar korte zinnen;
• Vervang een of meerdere woorden door een iets langere bewoording (vulmiddel)
• Brei wat blahdieblah tussen die zinnen door;

je bent nu op 75%

• Schuif wat bloemige taal in de zinnen, hak die in hapklare brokken, strooi wat met komma`s en punten;

je bent op 90%

• laat het kort verhaal een paar dagen liggen;
• haal de handel door een spellchecker;
• lees het verhaal hard op, loopt het lekker en hoef je niet te stotteren?
• fatsoeneer de zinnen een beetje totdat het lekker wegleest

je bent nu op 99%

• leg het een poosje in de la, en herhaal het proces 
• laat het aan iemand lezen die z`n mening nooit onder stoelen of banken steekt
• herschrijf indien nodig
• herhaal vanaf 90%, ga door naar 99% en lijst het werk in, je bent een held!

je bent nu op 100%

Zie je wel, iedereen kan het!

Of het verhaal voor de buitenwacht leesbaar, verteerbaar, of aangenaam is, dat blijft uiteraard een open vraag. Dààr moet je talent voor hebben. Talent om er een smeuïg, spannend, lekker leesbaar verhaal van te maken dat velen met ons leuk vinden. Dat is maar heel weinigen gegeven. Over stijl & smaak valt immers niet te twisten.

Waarom die verhaaltjes van Guy de Maupassant zo populair zijn geworden? Ze zijn eenvoudig, voor iedereen begrijpelijk, lezen vlot uit. Er is altijd een soort kwinkslag aan het einde van het verhaal dat appelleert aan een soort van superioriteit gevoel, ijdelheid, en leedvermaak, van de lezer. Zo van:  nou dat gaat mij niet gebeuren! Of, wat dom, ik ben veel slimmer etc. Een feel good gevoel krijg je dan. Kijk, dat zijn pas verhalen die zich aan de man brengen.