Haat en liefde

Tussen de fransjes en de Nederlander schijnt een soort haat-liefde verhouding te bestaan. Hoe vaak lees je wel niet: "Frankrijk is prettig maar dan zonder fransjes". De handschoen wringt aan alle kanten. Als NL-er vind je dat je recht voor zijn raap kunt zeggen wat je wilt, een welopgevoed fransje vindt dat onbeschoft. Een NL-er vind dat hij de taal van het land niet hoeft te spreken en gaat ervan uit dat een fransje op zijn minst Engels hoort te verstaan. Of hoe harder een NL-er in zijn moerstaal begint te schreeuwen hoe meer hij/zij denkt dat een willekeurige alpinopet het Nederlands koeterwaals verstaat. Niets is minder waar natuurlijk. Fransjes zijn bijzonder trots op hun taal en cultuur. De Franse keuken - delen ervan - behoort sinds enkele jaren tot het internationaal cultureel erfgoed. Daar kan NL nog niet eens aan tippen. Ook al is een onvervalste bak erwtensoep niet te versmaden. Fransjes vinden ook dat buitenlanders zich dienen aan te passen aan die cultuur en omgangsvormen. De Hollander trekt zich daar meestal niets van aan. Maar hoeveel moeite kost het nu om beleefd te groeten of om s'il vous plaît of merci te zeggen. Persoonlijk vind ik dat je als expat de taal van je gast land maar zo goed mogelijk hebt te leren, basta. Voor een toerist ligt het natuurlijk iets genuanceerder. Je maakt mij echter niet wijs dat een gemiddelde vakantieganger geen 5-10 woordjes in een vreemde taal kan leren lispelen terwijl hij zich zit te vervelen op weg naar diens vakantie bestemming. Het breekt het ijs geweldig, en dat vinden de autochtonen ook zo. Daarna probeert men met handen en voeten, een paar gebroken Engelse woorden of pen en potlood met je te praten. In geen enkel land heb ik dat anders meegemaakt. Maar zodra men in onvervalst Amsterdams tegen een barkluivert keihard begint te roepen om meer bier dan gaan de deuren meestal subiet dicht.

Toerist
Ok, ok het is oorlog tussen de gemiddelde ober in Parijs en de toerist. De eersten vinden zich duidelijk supérieur aan wie er ook maar in hun hok komt om iets te drinken of eten. Ze vinden ook dat toeristen onbeschoft bediend mogen worden, of zelfs helemaal niet. Hun monden vielen dan ook open van verbazing toen zelfs de president zei dat dit moest veranderen omdat mensen wegbleven uit de restaurants en naar een fastfood keten uitweken waar het gewoon zonder plichtplegingen dóórschuiven is.
Er geldt een bepaald ritueel in restaurants, daar heb ik al eens eerder over geschreven. Meestal gaat een toerist plompverloren zitten op de eerst beschikbare stoel. Uh-uh, ook al is het hele restaurant leeg dan nóg vraag je of je er kunt eten. De ober wijst je een willekeurige stoel aan en als je wilt kun je beleefd opmerken dat je graag bij het raam wilt zitten of zo. Is er geen ober te bekennen dan loop je naar de toog en vraagt om drank of eten. De barkluivert knikt vervolgens en neigt soms zijn hoofd naar een stoel of tafel en merkt op dat hij zo komt. Ook al is de bar leeg. Het ritueel is voltooid, waarmee de verhoudingen op de juiste manier zijn neergezet. Jij erkent diens autoriteit en hij beaamt dat hij je gezien heeft en je zal gaan bedienen. Niet overal gaat het zo formeel of nadrukkelijk. In chauffeurs cafés / restaurants gaat een en ander een stuk informeler. Daar groet je de heen en weer rennende bediende, die knikt even naar je en je zoekt een plek. Ga je zo maar zitten dan negeert ook deze heen en weer rennende figuur je nadrukkelijk, of laat jou als botterik minstens even een minuut of wat wachten. Heel even oog contact zoeken bij binnenkomst is meestal wel voldoende.

Hiërarchie
Er is meer waar het tussen de gemiddelde kaaskop en de fransjes niet botert. De omgangsvormen daar gelaten vinden fransjes ook dat je je beter hebt te gedragen dan zij zelf. Immers een fransje is altijd supérieur aan wie dan ook. Je moet je als buut'nlander als ondergeschikte op stellen, vinden zij. De hiërarchie in LDF is een buitengemeen sterk sentiment. En dan bedoel ik ook zéér sterk. Dat lijkt nu eenmaal in de genen van een gemiddeld fransje gebakken te zitten. Een bovengeplaatst iemand zal (bijna) nooit in diens gezicht afgevallen worden of belachelijk gemaakt. Gezichtsverlies zal een chef of baas bijna nooit ervaren, en pikt dat ook niet. Oh ja, gekankerd wordt er veel over de baas als hij er niet bij is. Tussen de fransjes onderling werkt dat ook zo, men kat niet iemand publiekelijk af waar hij of zij bij is. Tussen fransjes en buitenlanders is het anders. Buitenlanders staan op zijn minst op het tweede plan in de hiërarchie. Bij gelijke kansen vinden fransjes dat ze sowieso voorrang hebben op een buitenlander. Ze gedragen zich dan ook ineens redelijk onbeschoft, dringen voor en vinden dat ze dan eerder geholpen moeten worden dan die tweederangs burger. Daar kun je verongelijkt op reageren, maar je kunt je net zo gemakkelijk breed maken omdat je bijna altijd groter bent dan een fransje. Daar kruipen ze dan toch weer van in hun schulp. Lichaamstaal zijn ze erg gevoelig voor. Zo van: mij maak je de kachel niet aan.
Of je laat meteen je protest horen en wijst je voorganger aan, dat wordt meestal erkend en daarmee zet je de voordringer op diens nummer waarna de rangorde weer hersteld is. Niet alleen in winkels is dat zo, ook bij openbare diensten, het loket of wat dan ook. Als er geen nummertjes automaat is moet je even attent blijven op degene die voor jou de ruimte betrad, even oog contact of je vraagt even wie de laatste is, en klaar. Ook voor fransjes bestaan er grenzen. Anders wordt diegene wel door de omgeving terechtgewezen als het te bont wordt. Als er een buitenlander afgeblaft is hoor je ze wel eens fluisteren dat het deze keer toch wel erg bar was. Waarop soms een gegniffel ontstaat of onthutst knikken. Fransjes zijn nu eenmaal nogal specifiek in omgangsvormen.

Schampschot 

Van de week had ik zo'n mooi akkefietje. Sta ik bij de bakker in Epinal en scoor mijn ficelle aux lardons (mini stokbroodje met spekkies erin en gesmolten kaas er boven op). Die dingen heten trouwens bij bijna elke bakker weer anders. Vervolgens klim ik weer in mijn autootje en wil weg knarren. Ineens komt er zo'n SUV naast me die me klem rijdt en me raakt. Ik kan geen kant meer op, ga iets vooruit en manoeuvreer me vrij van het zwarte gevaarte. Kijk even naar buiten en zie dat het meebuigende plastic van mijn bumper tegen die bak is aangekomen. Ik zie geen deuk in mijn auto want ik zat tegen diens rubberen beschermstrip op. Niets aan de hand dus en ik rij weg. Bij de uitgang moest ik even stoppen en zie een boos manneke achter me aan stormen. Veiligheidshalve doe ik de deuren op slot en draai het raampje naar beneden. Hierop begint het manneke prompt aan de net top tijd op slot gedane deur te trekken. Je ziet de teleurstelling van het gezicht van het manneke afdruipen. Het verhitte gesprek komt eigenlijk op twee dingen neer.

A) Ik had mijn excuses aan moeten bieden omdat ik hem aangereden had. Sûre, wie kwam als een debiel het parkeer terrein oprijden en reed van achteren tegen me aan? Ik zeker? Het werd meteen over en andere boeg gegooid. 

En B) als buitenlander moest ik me nog beter gedragen dan zijzelf en meer respect tonen voor de fransjes. Dat gaf hem nóg niet het recht mij aan te rijden. Bovendien zijn we allemaal gelijk in Europa en heeft hij niet meer rechten dan ik. Ook al wijst de praktijk natuurlijk anders uit ;=)

Tenslotte vond de man dat ik van een slechte opvoeding getuigde. Voor een gemiddeld fransje is dat een grove belediging maar aan deze jongen gaat zo'n opmerking natuurlijk volledig voorbij. En hij zou me wel vinden in MSP, dat staat immers in koeienletters op de auto. Dat roept bij mij altijd de reactie op van: de koffie is bruin en ik zie u wel. Na nog wat gegrom over en weer verdween het opgewonden standje en ik knarde naar huis. Onderweg laat je zoiets toch niet los. Voor een fransje was de man niet eens zo buitengemeen onbeschoft, zo tegen een buitenlander dan. Maar dat ene zinnetje: als buitenlander heeft u zich beter te gedragen dan de rest. Dat bleef even bij me hangen. Dat ik vóór het incident bij de bakker al in een niet al te beste stemming was droeg natuurlijk niet bij aan de bilaterale verhoudingen tussen de fransjes en de kaaskoppen.

Brico  

Waarom was ik niet in een niet al te beste stemming?

Nou bij de Brico namelijk sloot ik aan bij een kassa die achteraf buitengemeen traag bleek te gaan. Het zou wat, meestal verzink ik dan in een soort dagdroom-sluimer-toestand en hang op mijn wagentje. Je weet hoe dat gaat. Het chequeboekje van diverse voorgangers moet nog uit de tas gevist worden, pas nadat de kassajuf het bedrag heeft opgenoemd, of men begint te neuzelen waarop de kassadame altijd haar gemak neemt, of iemand die persé met gepast geld wil betalen en een paar centen nog aan diens ega moet vragen, en zo voorts. Eindelijk was ik aan de beurt. Waarop de kasjuf vroeg of ik die doos met isolatiehulzen helemaal wilde uitpakken en die dingen een voor een op de balie wilde leggen. Daarop begon ze ook nog een voor een die dingen te scannen. Dat werd me zichtbaar te veel, waarop zij weer reageerde met iets stompzinnigs als: dat moet ik zo doen. Waarom kan ze dan bij de tape wel 3 intikken en slechts één tape scannen en bij 32 identieke hulzen de shit één voor één inscannen? Dus ik ontplofte en voegde haar toe dat me dat inderdaad ergerde, en niet zo zuinig ook. Het werd even heel stil rond de kassa. De juf handelde natuurlijk op instructie van de baas, maar doe dat dan niet met het verstand van een vertebraat en gebruik je grijze cellen. In die stemming ramde ik de hulzen weer in de doos en rekende met een timide kasjuf af. In die stemming zat ik dus in de auto toen die patser in zijn SUV me schampte.

Kebab 

Afijn, thuis gekomen, ff onder de douche gesprongen, ook om af te koelen, want ik had afgesproken bij Louise en Fred. Yvette en ega zaten er ook al. Kon ik mooi even stoomafblazen over die stompzinnige kasjuf en die patser die een poging deed me te overbluffen met zijn SUV. Met enige reserve ging ik met de meute mee naar de kebab boer. Gezellig uiteraard, lekker kletsen en een kebab boer die zowaar een paar Nederlandse woordjes begon te lispelen. Dat breekt het ijs, zie je wel? Nu stikt het hier van de kaaskoppen in deze streek dus dat geeft altijd wel een beetje af. En het eten? Ach wat mag je verwachten van een shoarma tent, het was binnen te houden. Mijn vrees dat het er weer dun uit zou komen, zoals de laatste keer, bleek de volgende dag gelukkig niet bewaarheid te worden. Uit de commentaren van de anderen begreep ik dat het hen ook wel eens overkomen was. Hygiëne is nu eenmaal een moeilijk verhaal in de keukens van dit soort kleine restaurantjes.