Heimwee

Soms lees je over expats – bijvoorbeeld buitenlandse Nederlanders - dat ze last van heimwee krijgen. Dat kan soms zo erg worden dat er een relatie aan kapot gaat of dat het hele buitenlandse avontuur aan de kapstok gehangen wordt en men terugkeert naar het land van oorsprong. Het gevoel van heimwee schijnt verschrikkelijk te zijn. Een soort gevoel van opperste verlatenheid door alles wat je je hele leven hebt gekoesterd als vertrouwd zijnde. Je wordt er uiterst depressief van en de enige oplossing schijnt te zijn om terug te keren naar die heimat. In het ergste geval dan. Heimwee kan variëren van een soort knagend gevoel van iets te missen tot zelfs aan neigingen van zelfmoord. Persoonlijk heb ik hiermee nooit te kampen gehad. Integendeel, mijn koffer stond al gepakt voordat mijn schatje de zin had beëindigd van: “We gaan naar Trinidad”. Heeft me altijd getrokken de wijde wereld in te trekken. En nee, niet omdat ik een hekel aan NL zelf heb. Het puntenlijstje van voor en nadelen kwam gewoon onder de streep altijd in het voordeel van een vreemd land uit. Ook la douce France heeft zo zijn nadelen. Zo kan ik me blauw ergeren aan de enorme burocratie, het gedoe als je om garantie komt, en dat je alles zelf in de gaten moet houden. Dat laatste is link. Een verlopen APK kost je meteen een fikse boete, geen instantie die je waarschuwt dat je voor de APK opmoet, of dat je verzekering dreigt te verlopen, en ga zo maar door. Ik heb er nu dus een aparte elektronische agenda voor aangelegd die me dan waarschuwt. Aan de andere kant smaakt het eten beter, er wordt minder mee geknoeid, is het gevoel van persoonlijke vrijheid groter, zijn de huizen ruimer, stinkt het niet voortdurend naar uitlaatgassen of is het écht stil in de avond en nacht.

Goed, heimwee, want dat is het thema van dit deeltje.

In mijn directe omgeving heb ik het al een aantal keren gezien. Mensen gaan er aan kapot en het is niet verstandig zoiets in je gezin te negeren en al helemaal niet te bagatelliseren. Soms is er wat aan te doen door dingen als contacten met andere NL-ers, wat vaker naar NL gaan (of überhaupt eens) zodat je geest niet dat onbereikbare gevoel houdt. Ook is het goed om niet al je schepen in het land van herkomst te verbranden maar om een achterdeurtje open te laten staan. Een soort plan B zeg maar. Van dichtbij heb ik twee hopeloze gevallen meegemaakt. In beide gevallen is alles in het gastland opgegeven en is men teruggegaan naar die heimat. Achteraf bleek dat dat niet altijd de juiste oplossing was geweest. Waarom? Omdat veelal blijkt dat men het moederland toch een beetje is gaan verheerlijken of romantiseren en dat men de aansluiting na een aantal jaren buitenland gewoon niet meer kan maken. Hoe langer uit je thuisland, des te moeilijker wordt het er weer aan wennen. De tijden zijn gewoon veranderd, de mentaliteit is anders geworden, het gedrag van de overheid naar jou als expat is ronduit discriminerend, vestiging in je oude woonplaats – al je oude vrienden en kenissen zijn weg. Een baantje vinden is lastig. Echt alles, alles is anders geworden. Je blijft meestal ongelukkig, maar wel in je eigen land. Of dat dan een oplossing is weet ik niet. Of eigenlijk weet ik dat wel, maar dat wordt bij heimwee patiënten denk ik niet altijd duidelijk. Heel anders is dat oudere mensen soms naar het thuisland terug gaan omdat de netto waarde van het pensioen het niet meer toelaat; premies van verzekeringen die je dubbel moet gaan betalen, belastingen die zwaarder gaan drukken door verkeerde interpretatie van de belasting inspecties.

Sprakeloos

Een merkwaardig fenomeen treedt ook op. Naarmate je ouder wordt schijnt de aangeleerde taal van je gastland je te ontglippen. Dat geeft weer nieuwe problemen. Een van de combinaties van oorzaken springt er daardoor wel uit. De combinatie met taal en medische zorg. Het komt vaak voor dat bijvoorbeeld een van de partners de nieuwe taal niet voldoende machtig is als hij of zij te maken krijgt met een kwaal. De medische stand wordt dan niet vertrouwd in het gastland. Ook al mankeert daar totaal niets aan, soms zelfs nog beter geregeld ook. Bij het erger worden van dat probleem is de thuisreis uiteindelijk de enige oplossing.

Een groot deel van mensen die aan heimwee lijden ontwikkelen ook een zekere tunnelvisie, wat heel goed te verklaren valt. Immers de meest radicale en afdoende oplossing hiervoor is terugkeren. Alle andere alternatieven vallen bijna onmiddellijk af. Zeker, afhankelijk van de zwaarte van de heimwee is dat natuurlijk wel. 

Snoep

Soms is het verkrijgbaar zijn van je vertrouwde producten al een mooie oplossing. Toch nog een beetje nostalgie en thuisland in huis. Dingen als drop, worst, pindakaas (mét stukkies), kaas en koek worden wel het vaakst genoemd. Stroop, appelstroop, Indische kruiden en haring wat minder. Ook al ken ik iemand die voor een vacuüm verpakte zoute haring een “moord” zou doen. Vrienden en familie die naar een expat op vakantie gaan hebben dan ook altijd een lijstje met dat soort dingen in te kopen. Men is niet anders gewend. Uiteraard zijn er ook de heimwee webwinkels, bedrijven in die landen die zich specialiseren op Dutch goodies en, gekker moet het niet worden, NL/BE specialiteiten worden in het buitenland ineens populair. In elke echt grote stad in bijna elk land ter wereld heb je wel zo'n winkel. Het web maakt de wereld klein, dus het kan ook nog zo in je brievenbus terecht komen.

Vervang dingen

Eerlijkheid gebiedt te zeggen dat voor heel veel artikelen best goede tot gelijkwaardige zaken bestaan. Of zelfs betere, maar dat is een kwestie van smaak. Rookworst heeft een prima evenknie in sauçisson de Montbeillard of de Lyon gevonden. Appelstroop is heel eenvoudig zelf te maken en boerenkool te kweken is ook niets aan. Kazen in een kaasland als la douce France zijn natuurlijk totaal geen probleem. Haringstalletjes worden ook al gesignaleerd in den lande en de Belgische frietkotten zijn een opmars begonnen. Net zo als de fish and chips stalletjes. Als er vraag naar is dan ontstaat er vanzelf aanbod.

Heel gewoon zul je natuurlijk af en toe wat water bij de wijn moeten leren doen. Zo vinden mijn smaak papillen de franse koffie steeds minder smerig worden en schonk ik onlangs vrijwillig een tweede kopje in. Zo zie je maar, alles went. Appelstroop heb ik ook zelf leren maken. Sommige producten blijven niet te krijgen, dat slijt vanzelf wel weg. Uiteindelijk heb je toch voor dit land gekozen en in het totaal pakket zitten dan een aantal dingen die je maar gewoon moet accepteren. Voor mezelf is het natuurlijk wel mazzel om in een land te wonen waar lekker eten zo hoog in het vaandel staat. Het had net zo goed een ander land kunnen zijn waar je veel meer geïsoleerd had gezeten, en waar het eten en vertier een stuk monotoner geweest hadden kunnen zijn. Dan is het aanpassen een stuk moeilijker. Hoewel je dan toch al snel naar alternatieven gaat zoeken. Een nieuwe taal leren is namelijk altijd spannend en opent een nieuw universum. Een schatkamer vol met nieuwe literatuur en kunsten. Zomaar een praatje maken op de markt en uitweiden over de kwaliteit van de aangeboden groenten. Iemand waarmee je aan de theebar filosofeert over het groeien van abrikozen, buiten is het snikheet, binnen staat de airco aan en blèrt de disco. Grappig is ook dat je leert het leven te relativeren. Alles is betrekkelijk. Af en toe moet ik wel eens glimlachen over ergernissen die ik in NL had en die me hier alleen nog maar een glimlach bezorgen. Mensen die mijn blog al wat langer lezen weten ook wel dat het niet alles koek en ei is in la douce France. Dat er nog steeds dingen zijn die me blijven ergeren. Dat zelfde zou je ook in je thuisland hebben. Onder de streep heb ik het hier vreselijk naar mijn zin. Daarom vind ik het ook vreselijk voor mensen die aan heimwee lijden en terug moeten om weer helemaal opnieuw te beginnen met inburgeren. Voordeel is wel dat ze de taal al goed spreken.

Erger-dingen

Dingen die, denk ik, mij mijn leven lang zullen blijven ergeren is de hypocrisie in politiek en van overheden. Denk maar eens aan de minister die naar Sotchi gaat, of wil gaan, of eigenlijk ook weer niet. Daarover durft ze zelf geen besluit te nemen maar legt het voor aan de ministerraad. Dan wordt er met meerderheid van stemmen besloten dat ze mag gaan. De stemming is geheim, dus niemand kan iemand van de anderen de schuld geven, en die dame is buiten schot omdat ze het besluit van de ministerraad moet respecteren. Kenmerkend voor de hedendaagse politiek, zelf geen verantwoordelijkheid nemen maar zich verschuilen achter iets of iemand anders. Dan kun je namelijk altijd met een priemend waarschuwend vingertje alle aantijgingen over je besluiteloosheid verre van je werpen. Ja, zo kan ik ook regeren, NOT!

Grondwet

De NL grondwet heeft iets over scheiding tussen religie en staat. Hé! Zouden partijen als SGP, CU en CDA etc. dan wel een politieke partij mogen vormen? Kunnen dergelijke partijen zomaar bij de wet verboden worden, toch? Eigenlijk zijn ze dat al. Dat biedt perspectief. Alle geloven bij elkaar genomen. Wat me hieraan buitengewoon ergert is dat, niet alleen door hun hefboom werking dit soort splinter groeperingen veel te veel macht hebben gekregen, ze dringen daardoor ook nog hun overtuiging aan de rest van de bevolking op. Een minderheid die de meerderheid hun levenswijze oplegt. Dat klopt toch niet?

Leugendetector
Er is een deel oplossing voor dat liegen in de politiek. Er bestaat software voor camera's die indien op iemand gericht een houding (lichaamstaal) en spraak (stress) analyse uitvoert. Dat pakketje kan aangeven of iemand liegt of op zijn minst een conflict met de waarheid heeft. Zou het een idee zijn om zo'n debat of interview van een politicus eens door die software heen te halen en dan op youtube te zetten of zo?
Nog mooier zou zijn om dat real time met het journaal/debat mee te laten lopen.
Antwoorden op vragen in de kamer als: "was u op de hoogte van" worden dan meteen ontzenuwd. De antwoorden zullen natuurlijk dan zo gegeven gaan worden dat je er helemaal geen koek meer van kunt bakken maar de detector liegt niet! Op zijn minst zullen signalen van verhoogde stress, verwijding van pupillen, hartslag en transpiratie in beeld komen. En dus klinkt de toeter: ÈHHHHHH! Waarna er een rood balletje in beeld komt. Iedereen weet dan dat de waarheid geweld aan wordt gedaan of op zijn minst anders is. Het oordeel is dan aan de jury: het volk.
Gewoon een realtime leugendetector op de televee laten mee lopen, statistieken over hoe vaak een politicus de waarheid geweld aan heeft gedaan. Bij de verkiezingen bedenken ze zich wel 2 keer om in beeld te komen en dan gaan staan te liegen. Lijkt me geweldig. Zou die Watson computer van IBM prachtig voor ingezet kunnen worden. Of een 32 nodes cluster van raspi's natuurlijk.
Lijkt me wel een uitdaging om achteraf beeld te verwerken en geen IRL metingen te kunnen doen.