MenBot

Wat is dat voor een raar woord: menbot, verklaar ik later.

Crêpes

De geur van crêpes verspreidt zich langzaam door het huis, het is zondag. Heerlijk zo'n traktatie als brunch. Mijn schatje is de eerste die er eentje, bedekt met appelstroop, al aan het wegknauwen is. Tijdens het garen van de volgende crêpe zit ik te overpeinzen waar ik nu gisteravond naar heb zitten luisteren op de radio. Een warrige discussie over de stand van en de ontwikkelingen in het onderwijs. Filterde je al het gewauwel eruit dan bleef er eigenlijk bitter weinig, maar even zo triest over: ons onderwijs systeem is verouderd en anticipeert niet op de vraag van de markt. Wat is nieuw!
Zelf vond ik de opmerking van een van de aanzitters aan de tafel treffend: “Het onderwijs loopt al decennia achter op de vraag van de markt. Hierdoor dwingen ze onze jeugd zaken te leren die al jaren achterhaald zijn.”

bron:agieducation.org

Ja, lekker makkelijk, beetje vrijblijvend afgeven op het systeem waar je nota bene zelf deel van uitmaakt. Ook nog zonder constructief te zijn het nijpende probleem op te lossen. Op een enkele spreker uitgezonderd zat verder elk panellid vet badinerend in de microfoon te blaten, onderwijl natuurlijk overschreeuwd door anderen die hun gelijk nadrukkelijk in het zonnetje wilden zetten. Zo gaat dat tegenwoordig in discussies: wie het hardst schreeuwt heeft gelijk. Dat alles ging vergezeld met hopeloos verouderde inzichten over hoe het onderwijs dan wel niet aan de jonge mensen gevoederd zou moeten worden.

Ze spreidden een eclatante misvatting ten toon over hoe de jeugd informatie tot zich neemt. Evenzo dat vanuit die zelfde jeugd een zekere minachting voor het establishment is ontstaan en 'men' hun eigen weg is gaan zoeken en vinden, daaraan werd ook voorbijgegaan. Het klonk allemaal alsof het panel wel even zou beslissen wat goed voor de huidige en volgende generatie zou zijn. Volledig de mogelijke inbreng of inzichten negerend die de scholieren zouden kunnen hebben voor het vormen van het onderwijs.
Moet je net in La Douce France voor zijn. Stel je voor dat een kind inspraak zou hebben in het leer pakket! Dat zou het dak op de zwaargeleerde profs doen neerstorten. Zij hadden er immers voor geleerd. Ja stel je voor. Kennis was vergaard over een onderwijs systeem gebaseerd op een kennis plateau dat al verouderd was voordat ze afstudeerden. Dan denk je nog steeds dat de dampen uit de mestvaalt de geest van het leven bevatten. Zoals men dat de studenten in de middeleeuwen bijbracht. Vervolgens deed het je op de brandstapel terecht komen als je ging beweren dat de aarde toch echt om de zon heen draaide en niet andersom. In tegenstelling tot dat was, dat als je maar stug volhield dat de aarde plat was dan steeg je in de rangen van geleerden in plaats van dat je voor een malloot werd gehouden.
Alle gekheid op een stokje genomen. Nergens beluisterde ik in de ruim een uur durende discussie wat er dan gedaan ging worden om het onderwijs aan te passen aan de natuurlijke leergierigheid van de mens. Zelf denk ik dan maar weer dat die sprekers te zeer verstrikt zijn geraakt in hun eigen gelijk.

Onderwijs

Na zelf ook een eerste crêpe achter de kiezen te hebben gestouwd en een mok koffie erachteraan gespoeld, denk ik terug aan mijn eigen ervaringen in het onderwijs. Zowel vóór de klas als erin.
Mijn idee als leerling was altijd een gevoel van uiterste saaiheid in de klas. Soms keek ik meer uit het raam dan naar het bord waarop met krijsende krijtjes dingen geschreven werden die je gewoon in je dictaat al had bestudeerd. Gáááp. Altijd gedacht dat dat aan mij lag.
Andersom, zelf gaf ik les in een spel vorm. De leerlingen moesten een IT bedrijfje opzetten en met elkaar onderhandelen over alle aspecten die in het leerboekje stonden en daar verslag over uitbrengen. Op papier dan. De rollen en soorten firma's c.q. afdelingen rouleerden in de gevormde groepjes zodat iedereen een keer als klant of als uitvoerder gefunctioneerd had. De leraren die de klas kregen na mijn “spellen sessies” gingen al snel bij de directie klagen dat de leerlingen drukker waren met het spel (de officiële lesstof dus eigenlijk) in plaats van met hun opleiding. Na twee semesters hield ik het voor gezien, wat een puinhoop dat mbo onderwijs.
Toen, en nu nog, dat staat wel vast. En als het op dat niveau al zo is dan zal het eronder en er boven ook niet anders zijn. Om de haverklap lees je in de kranten of hoor je op de radio dat het weer eens anders moet. Verwarring alom. Uit mijn directe omgeving en via andere kanalen weet ik dat tegenwoordig leraren meer met administrative zaken bezig zijn dan met hun lesstof. Nou ja zeg! De gedrevenen onder de onderwijzenden stoppen veel meer dan gemiddeld hun vrije tijd in het aantrekkelijker maken van de lessen. Het blijven roependen in de woestijn. Merkwaardig toch? Het gremium aan de top zal never nooit tot inkeer komen en koste wat het kost doorknoeien met de vuurstenen en berenvellen die ze van oudsher kennen. Want, veilig voor hun job en status. Veranderingen aanbrengen betekenen alleen maar meer nieuwe regeltjes en administratie. Die zogenaamde vernieuwingen binnen het onderwijs zijn leuk als bezigheidstherapie maar zet geen nano partikel aan zoden aan de dijk. Komt er een vorm van modernisering dan is het vaak oude wijn in nieuwe zakken. Dan denk ik alleen maar aan die z.g. iPad scholen. Ouderwetse boeken op de e-reader. Nou, dat bewijst wel het een en ander. Het lukt ze niet.

Hoe dan?

En jij dan? Hoe zou jij het doen?
Wel, is dan mijn antwoord, want daar heb ik lang over nagedacht, we leren al doende, na-apend van onze omgeving, door nieuwsgierig te zijn en door onze tomeloze drang tot ontdekken. Immers, waarom zouden piloten beter leren vliegen in een vluchtsimulator dan uit een arm dik boek met instructies? Al doende ontdekken de vliegers wat wel en wat niet tot catastrofes leidt. Of, waarom leren mensen sneller lezen met een spelletje “letters schieten” dan van een aap-noot-mies bord? Via het spel worden de vormen van de letters op die manier in de hersenen gebrand en herkenning van letters is daarna instantaan. Waarna letters woorden vormen, woorden zinnen en zinnen verhalen. De basale vorm van communicatie. Waarom overleefden belangrijke historische gebeurtenissen min of meer de eeuwen via saga's en legendes? Omdat het vaak spannende verhalen waren waarvan de kern de door te geven kennis was.
Een mens is ook in hoge mate visueel ingesteld. Het gezegde dat een plaatje meer zegt dan 1000 woorden is daar een bewijs van en niemand zal daaraan twijfelen.
Ook dat als je leren in spel vorm giet dat simpelweg beantwoord aan de natuurlijke drang tot spelen en competitie (beter zijn dan anderen). Na honderden generaties blijken mensen meer op visuele input gericht te zijn dan iets uit dikke boeken te lezen. Voor het overgrote deel wordt dat in het formele onderwijs genegeerd. Je mag je dan afvragen waarom dat zo is. Wellicht omdat we pas de laatste paar jaren de middelen hebben al de lesstof in een hulpmiddel te gieten die zonder ongeduldig te worden dingen blijft herhalen en aanpassen. De stap naar intelligent herhalen en het 'les programma' naar gelang de capaciteiten van de leerling aan te passen moet nog genomen worden. Zo'n speeltje als IBM's machine Watson zou daar perfect geschikt voor zijn.
Helaas werkt het onderwijsapparaat, en niet in het minst de politiek, als een heftige rem op die ontwikkeling. Feit is dat onderzoeken steeds meer aantonen dat jonge mensen veel beter in staat zijn kennis op te nemen als ze met de gemengde input in aanraking komen. Met gemengde input bedoel ik: visueel, audio en andere stimula. Ons huidige leersysteem neigt naar het afknotten van bovenmatig presterende leerlingen en het afstraffen van leerlingen met mindere prestaties. Het systee doodt daarenboven ook nog goeddeels je fantasie en creativiteit. We gaan immers massief voor de middenmoot. Tja, daar kom je niet mee vooruit als je het zo stelt.

Dus nogmaals, hoe zou jij het doen?

Menbot

Mijn stelling is: Als je de kennis kunt afdrukken in boeken dan is het een zinloze bezigheid voor een leraar om dat nog eens dunnetjes over te doen voor de klas.
Afdrukken in boeken staat voor mij als: geschikt voor leer automaten, digitaal te verwerken en te voorzien van een redelijk stuk intelligentie. Desnoods door er eerst maar eens een legertje pedagogen en leerpsychologen achter te hangen.
Ik zou ook, bij wijze van methode, gaan voor het verregaand omgooien van het leren uit duffe boeken naar leren in spelvorm. Doorspekt met het uitvoeren van experimenten, simulaties, en anticipatie met het individuele presteren. Een open eind systeem waarmee mensen al vanaf hun jongste jaren in contact mee kunnen geraken. Leraren fungeren daardoor meer als bouwers van kennis of mentor en minder als medium om kennis door te geven. Daarmee kun je zowel de begaafde leerling als de minder snelle leerling bedienen. Zo ontstaat een combinatie aan leer robots, (lesstof)informanten en mensen die leerpaden bedenken of uitwerken. Leerpaden die zich daarna redelijk autonoom op basis van een individuele behoefte verder kunnen gaan ontwikkelen, veranderen, aanpassen. Al doende kom je al dicht in de buurt van een (kunstmatige) intelligentie met als enige opdracht diens leerling, naar capaciteiten, te stimuleren kennis op te nemen en toe te passen.
Hoe kom je aan lesstof? Simpel, de hele wereld, sterker, het ganse universum, is de lesstof. Kennis wordt ieder moment, op welke manier dan ook, aan het huidige systeem toegevoegd. Kijk maar eens naar wat er op het web is gebeurd de afgelopen decennia. Hedentendage is bijna alle kennis te vinden via het web. Waar we nu echter accuut behoefte aan hebben zijn leer systemen. Iets in de vorm van een aangepaste Watson machine, die constructies combineren of paren de nieuwste informatie met of aan de al aanwezige stof.
De studenten worden door het systeem natuurlijk voortdurend getest om het lespad te kunnen optimaliseren enerzijds. Anderzijds om de speelsheid en natuurlijke leergierigheid te blijven prikkelen. Volgens het blad Neuron onthoudt iemand namelijk makkelijker informatie als ze er nieuwsgierig naar zijn.

Door robotisering van het onderwijs onder supervisie van de eerdergenoemde pedagogen en dergelijke, kan het leersysteem daardoor veel sneller en beter anticiperen op de maatschappelijke behoeftes. Zijn er meer tandartsen nodig dan kan het systeem geprikkeld worden die af te leveren. Kan meteen de zogenaamde varkens cyclus teniet gedaan worden waardoor iedere keer een teveel van het één en een tekort aan het ander ontstaat. Een beetje eng zoiets nadrukkelijk (centraal) te sturen, geef ik toe. Maar hé, niemand verbied je meer dan één studie richting te volgen. Ook al ga of ben je al aan het werk voor een (eigen)bedrijf.

<< plaatje leer model >>

Eigenlijk hebben we de stukken gereedschap al een tijdje beschikbaar. Denk maar eens aan zoekmachines als Yahoo, Google, Bing die alle informatie voor je kunnen opduikelen. Open universiteiten als de Kahn academy, of neem de orthodoxe universiteiten zoals o.a. MIT, die hun lesstof steeds vaker op het net zetten. Daar zijn natuurlijk nog Wolfram, Wikipedia, zoiets idyllisch als (NOG FF OPZOEKEN IN HOC)... Nu nog wat maken dat van de chaos op het web een mooi tapijtje weeft. Iets wat alles op een gestructureerde manier aan elkaar knoopt. Prop dat in een robotje met een leuk uiterlijk en een vriendelijke stem en je hebt waarachtig een soort wandelende Socrates en privé les van een nooit aflatende leraar. Lever daar voor de gein nog een soort pratend horloge (e-watch) bij dat altijd in verbinding staat met je “menbot” (kort voor mentor – robot) zodat je altijd en overal les kunt krijgen of kennis ophalen.
Alle menbots staan uiteraard in verbinding met elkaar zodat niet iedere keer het wiel opnieuw uitgevonden hoeft te worden. Iemand die iets lolligs bedacht heeft, een leerpad ge-optimaliseert of reeds iets heeft uitgeplozen deelt dat volautomatisch met de rest. Alle kennis is alom aanwezig, overal dus. Stel je voor, creëer je zomaar een soort van réalité augmentée (versterkte realiteit) met een real world extensie in vorm van menbots. Waarmee deze cirkel rond is. Voilá, zijn we wéér een stap vooruit richting het cognitio rerum

<< plaatje leer robot >>

Oh, en het onderwijs is mede daarom natuurlijk gratis.

Zou je zoiets met RasPi's bij elkaar kunnen knutselen? Vast wel. Oh heerlijk, weer iets om over te dagdromen tijdens een lange autorit.